دی اکتیل ترفتالات، Dioctyl terephthalate (bis(2-ethylhexyl) benzene-1,4-dicarboxylate) یا به طور مختصر DEHT یا DOTP، یک ترکیب آلی شناخته شده می باشد. روغن DOTP مهم ترین نرم کننده یا ورتو فتالات بدون فتالات می باشد. این مایع ویسکوز بدون رنگ، برای محیط زیست بی خطر بوده و دارای خواص نرم کنندگی بسیار خوبی است. سالانه بیش از 50 میلیون کیلوگرم از این ماده در سرتاسر دنیا تولید می شود.
مشخصات فرمول شیمیایی این ماده C6H4(C8H17COO)2می باشد که البته به صورت C22H38O4هم نوشته می شود. روغن DOTP مهم ترین نرم کنندهی بدون فتالات بوده که دی استرِ ترفتالیک اسید و رشته شاخهی 2-اتیل هگزانول می باشد. این مایع ویسکوز بی رنگ که از آن برای نرم کردن پلاستیک های پی وی سی استفاده می شود، برای شباهت شیمیایی خود به فتالات های معروفی مثل DEHP و DINP شناخته شده است، در حالی که هیچ گونه فشار کنترلی منفی از طرف دولت ها و فعالان محیط زیست و عرصهی سلامتبر روی آن نیست. با توجه به خواص نرم کنندگی بالای روغن DOTP و سمیت بسیار پایین آن، از آن به عنوان جانشینی برای DEHP(DOP) و DINP یاد می شود. جرم مولار روغن DOTP برابر با 390.56 g·mol−1بوده،چگالی آن 0.984 g/Ml می باشد و به ترتیب در دمای منفی 48 و مثبت 400 درجه سانتیگراد ذوب شده و به جوش می آید. انحلال پذیری DOTP در آب بسیار کم بوده، به طوری که فقط 0.0004 میلی گرم از آن در یک لیتر آب در دمای اتاق حل می شود.
استفاده و کاربردها
روغن DOTP در مجموع به عنوان ایمن ترین نرم کنندهی محیطی شناخته می شود که خطر آن نسبت به اکثر نرم کننده های اورتوفتالیک برای انسان و محیط زیست کمتر است. روغن DOTP در اکستروژن، نورد کاری، ریخته گری تزریقی، ریخته گری چرخشی، ریخته گری شیب دار، ریخته گری نیمه مذاب و در تولید پوشش ها مورد استفاده قرار می گیرد. روغن DOTP همچنین به طور وسیعی به عنوان یک نرم کننده بدون فتالات در محصولات PVC مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، DOTP محصولی جدا از نرم کننده های فتالات مثل DINP است که نسبت به آن ها بسیار ایمن تر بوده و نگرانی های مربوط به سلامتی خاصی در مورد آن مشاهده نشده است. از این رو، از این ماده به عنوان جانشین نرم کننده های فتالات در صنایع آرایشی، بسته بندی مواد غذایی و صنایع پزشکی و داروها استفاده می شود. دیگر کاربردهای روغن DOTP به شرح زیر می باشند:
چسب و درزگیرها
CBI
پارچه، منسوجات، و محصولات چرمی
لوازم تختخواب و صندلی های فومی
مبلمان و اسباب منزل
محصولات لاستیکی و پلاستیکی
اسباب بازی ها، زمین های بازی و وسایل ورزشی
به عنوان افزودنی در رنگ و پوشش هایی که در طبقه های دیگر تعریف نشده اند.
ویژگی های روغنDOTP
باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در پلیمرها نمی شود، اما در آن ها تغییرات فیزیکی و مکانیکی ایجاد می کند.
این محصول اشتعال پذیر است و ترکیبی انفجاری با هوا تشکیل می دهد. این محصول در شرایط عادی پایدار است ولی با عوامل قوی اکسید کننده واکنش می دهد.
می تواند در دمای پایین مورد استفاده قرار گیرد.
می تواند در حلال های عمومی حل شود.
در آب حل نمی شود.
می تواند با تمامی مونومرها در نرم کردن PVC مخلوط شود.